Diş Eti Hastalığının Önlenmesi ve Tedavisi

Genel olarak diş eti hastalığı veya periodontal hastalık olarak da adlandırılan periodontitis, ağzınızda bakteri üremesiyle başlar ve uygun şekilde tedavi edilmezse dişlerinizi çevreleyen dokunun tahrip olması nedeniyle diş kaybıyla sonuçlanabilir.

Gingivitis ve Periodontitis Arasındaki Fark Nedir?

Gingivitis (diş eti iltihabı) genellikle periodontitisten (diş eti hastalığı) önce ortaya çıkar. Ancak her diş eti iltihabı periodontite yol açmaz. Çoğu insan hayatının bir döneminde diş eti iltihabı geçirir ve hafif semptomları göz ardı edilmesini kolaylaştırır. Ancak tedavi edilmezse, ağzınız için daha büyük sorunlara dönüşebilir. İyi haber şu ki, sadece dişlerinizi fırçalayarak, diş ipi kullanarak ve düzenli diş temizliği ve kontrolleri yaptırarak bunu önleyebilir ve hatta tersine çevirebilirsiniz.

Diş eti iltihabının erken evresinde, plak içindeki bakteriler birikerek diş etlerinin iltihaplanmasına ve diş fırçalama sırasında kolayca kanamasına neden olur. Diş etleri tahriş olmuş olsa da, dişler hala yuvalarına sıkıca yerleşmiş durumdadır. Bu aşamada geri dönüşü olmayan kemik veya diğer doku hasarı meydana gelmemiştir.

Diş fırçalamayı, diş ipi kullanmayı ve gargarayla çalkalamayı unuttuğunuzda, dişlerinizin etrafında plak adı verilen yapışkan bir bakteri ve yiyecek tabakası oluşur. Bu yapışkan madde, dişlerinizin mine adı verilen dış kabuğuna saldıran ve çürümeye neden olan asitler salgılar. Plak 72 saat sonra sertleşerek diş eti çizgisi boyunca oluşan tartara dönüşür ve dişlerinizi ve diş etlerinizi tamamen temizlemeyi zorlaştırır. Zamanla bu birikim diş etlerinizi tahriş eder ve iltihaplandırarak diş eti iltihabına neden olur.

Periodontitisli bir kişide, diş etinin iç tabakası ve kemik dişlerden uzaklaşır ve cepler oluşturur. Dişler ve diş etleri arasındaki bu küçük boşluklar döküntüleri toplar ve enfekte olabilir. Plak yayıldıkça ve diş eti çizgisinin altında büyüdükçe vücudun bağışıklık sistemi bakterilerle savaşır.

Plaktaki bakterilerin yanı sıra vücudun enfeksiyonlarla savaşan "iyi" enzimleri tarafından üretilen toksinler veya zehirler, dişleri yerinde tutan kemik ve bağ dokusunu parçalamaya başlar. Hastalık ilerledikçe cepler derinleşir ve daha fazla diş eti dokusu ve kemik tahrip olur. Bu olduğunda, dişler artık yerlerine sabitlenemez, gevşer ve diş kaybı meydana gelir. Diş eti hastalığı yetişkinlerde diş kaybının önde gelen nedenidir.

Diş Eti Hastalığına Ne Sebep Olur?

Plak, diş eti hastalığının birincil nedenidir. Bununla birlikte, diğer faktörler periodontal hastalığa katkıda bulunabilir. Bunlar şunları içerir:

• Hamilelik, ergenlik, menopoz ve aylık adet döneminde meydana gelenler gibi hormonal değişiklikler diş etlerini daha hassas hale getirir ve bu da diş eti iltihabının gelişmesini kolaylaştırır.
• Hastalıklar diş etlerinizin durumunu etkileyebilir. Bu, bağışıklık sistemine müdahale eden kanser veya HIV gibi hastalıkları içerir. Diyabet vücudun kan şekerini kullanma yeteneğini etkilediğinden, bu hastalığa sahip hastalarda periodontal hastalık ve çürükler de dahil olmak üzere enfeksiyon gelişme riski daha yüksektir.
• İlaçlar ağız sağlığını etkileyebilir, çünkü bazıları dişler ve diş etleri üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olan tükürük akışını azaltır. Antikonvülsan ilaç Dilantin ve anti-anjina ilacı Procardia ve Adalat gibi bazı ilaçlar diş eti dokusunun anormal büyümesine neden olabilir.
• Sigara içmek gibi kötü alışkanlıklar diş eti dokusunun kendini onarmasını zorlaştırır.
• Günlük olarak diş fırçalamama ve diş ipi kullanmama gibi kötü ağız hijyeni alışkanlıkları diş eti iltihabının gelişmesini kolaylaştırır.
• Ailede diş hastalığı öyküsü olması diş eti iltihabının gelişmesine katkıda bulunan bir faktör olabilir.

Diş Eti Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Diş eti hastalığı ağrısız bir şekilde ilerleyebilir ve hastalığın geç aşamalarında bile çok az belirgin belirti verebilir. Periodontal hastalığın belirtileri genellikle hafif olsa da, durum tamamen uyarı işaretlerinden yoksun değildir. Bazı belirtiler hastalığın bir türüne işaret edebilir. Diş eti hastalığının belirtileri şunları içerir:

• Diş fırçalama sırasında ve sonrasında kanayan diş etleri
• Kırmızı, şişmiş diş etleri. Sağlıklı diş etleri pembe ve sıkı olmalıdır.
• Sürekli ağız kokusu veya ağızda kötü tat
• Diş eti çekilmesi
• Dişler ve diş etleri arasında derin ceplerin oluşması
• Gevşek veya kayan dişler
• Isırma sırasında dişlerin birbirine oturma şeklinde veya kısmi protezlerin uyumunda değişiklikler

Herhangi bir belirti fark etmeseniz bile, yine de bir dereceye kadar diş eti hastalığınız olabilir. Bazı kişilerde diş eti hastalığı azı dişleri gibi sadece belirli dişleri etkileyebilir. Sadece bir diş hekimi veya periodontist diş eti hastalığının ilerleyişini tanıyabilir ve belirleyebilir.

Diş Hekimim Diş Eti Hastalığını Nasıl Teşhis Eder?

Bir diş muayenesi sırasında diş hekiminiz tipik olarak şunları kontrol eder:

• Diş eti kanaması, şişme, sertlik ve cep derinliği (diş eti ile diş arasındaki boşluk; cep ne kadar büyük ve derinse hastalık o kadar şiddetlidir)
• Diş hareketi ve hassasiyeti ve uygun diş dizilimi
• Dişlerinizi çevreleyen kemiğin parçalanmasını tespit etmeye yardımcı olmak için çene kemiğinizi inceler.

Diş Eti Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Diş eti hastalığı tedavisinin hedefleri, sağlıklı diş etlerinin dişlere yeniden bağlanmasını sağlamak; şişliği, ceplerin derinliğini ve enfeksiyon riskini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Tedavi seçenekleri hastalığın evresine, daha önceki tedavilere nasıl yanıt vermiş olabileceğinize ve genel sağlığınıza bağlıdır. Seçenekler, bakteriyel büyümeyi kontrol eden cerrahi olmayan tedavilerden destekleyici dokuları restore etmek için ameliyata kadar uzanır. Çeşitli tedavi seçeneklerinin tam bir açıklaması Diş Eti Hastalığı Tedavileri bölümünde verilmiştir.

Dişeti Hastalığı Nasıl Önlenebilir?

Uygun plak kontrolü uygulandığında neredeyse tüm vakalarda diş eti iltihabı tersine çevrilebilir ve diş eti hastalığının kötüleşmesi önlenebilir. Doğru plak kontrolü, yılda en az iki kez profesyonel temizlik ve günlük fırçalama ve diş ipi kullanımından oluşur.

Dişlerinizi günde iki kez fırçalayın. Yumuşak kıllı bir fırça ve florürlü diş macunu kullanın. Diş fırçanızı her 3 ayda bir veya kılları yıpranmışsa daha erken değiştirin. Eski, yıpranmış olanlar dişleri iyi temizlemez. Fırçalama, dişlerin ulaşılabilen yüzeylerindeki plaktan kurtulmayı sağlar.

Diş ipi, dişlerin arasındaki ve diş eti çizgisinin altındaki yiyecek parçacıklarını ve plağı temizler. Her gün diş ipi kullanın. Dişlerinizin arasına bir şey sıkışana kadar beklemeyin. Günlük diş ipi kullanımı diş fırçanızın ulaşamadığı yerlerdeki plağı temizler. Ayrıca diş arası temizleyicileri, penaları veya dişlerin arasına sığan küçük fırçaları da deneyebilirsiniz. Diş etlerinize zarar vermemek için bunları nasıl kullanacağınızı diş hekiminize sorun.

Ağzınızı çalkalayın. Antibakteriyel gargara sadece diş eti iltihabını önlemekle kalmaz, ağız kokusu ve plakla da savaşır. Amerikan Diş Hekimleri Birliği'ne göre, antibakteriyel gargaralar plak ve diş eti hastalığına neden olan bakterileri azaltabilir. Hangi gargaranın sizin için en uygun olduğunu diş hekiminize sorun.

Diğer sağlık ve yaşam tarzı değişiklikleri diş eti hastalığı riskini azaltabilir, ne kadar şiddetli olduğunu azaltabilir ve ne kadar hızlı geliştiğini yavaşlatabilir. Bunlar şunları içerir:

Sigarayı bırakın. Sigara içmek sadece kalbiniz ve akciğerleriniz için kötü olmakla kalmaz, dişlerinize ve diş etlerinize de zarar verebilir. Sigara içenlerin diş eti hastalığına yakalanma olasılığı içmeyenlere göre yedi kat daha fazladır ve sigara içmek bazı tedavilerin başarı şansını azaltabilir.

Stresi azaltın. Stres, vücudunuzun bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşmasını zorlaştırabilir.

Dengeli bir diyet uygulayın. Ağzınızdaki bakteriler gıdalardaki şeker ve nişastalarla beslenerek diş minesine saldıran asitleri salgılamalarını sağlar. Abur cubur ve şekerlemelerde çok fazla şeker ve nişasta bulunur. Dişlerinizi ve diş etlerinizi sağlıklı tutmak için bunlardan kaçının. Doğru beslenme bağışıklık sisteminizin enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur. Antioksidan içeren yiyecekler yemek - örneğin, E vitamini (bitkisel yağlar, fındık, yeşil yapraklı sebzeler) ve C vitamini (turunçgiller, brokoli, patates) - vücudunuzun hasarlı dokuyu onarmasına yardımcı olabilir.

Dişlerinizi sıkmaktan ve gıcırdatmaktan kaçının. Bu eylemler dişlerin destek dokularına aşırı güç uygulayabilir ve bu dokuların tahrip olma hızını artırabilir.

Amerikan Periodontoloji Akademisi, iyi ağız hijyeni uygulamalarına ve diğer sağlıklı yaşam tarzı seçimlerine rağmen, Amerikalıların %30 kadarının genleri nedeniyle diş eti hastalığına yakalanma olasılığının daha yüksek olabileceğini söylüyor. Ve genetik olarak yatkın olanların bir tür diş eti hastalığına yakalanma olasılığı altı kata kadar daha fazla olabilir. Ailenizde diş eti hastalığı olan biri varsa, bu sizin de daha fazla risk altında olduğunuz anlamına gelebilir. Diş eti hastalığına yakalanma olasılığınız daha yüksekse, diş hekiminiz veya periodontistiniz durumu daha iyi yönetmek için daha sık kontroller, temizlikler ve tedaviler önerebilir.

En son diş hekimine gittiğinizden bu yana 6 ay geçtiyse, dişlerinizdeki tartar ve plak birikimini gidermek için bir temizlik ayarlayın. Diş hekiminize doğru fırçalama şeklini sorun. Çok sert fırçalamak veya noktaları atlamak diş eti iltihabına yol açabilir. Temizlikten sonra, günde iki kez fırçaladığınız ve günde bir kez diş ipi kullanıp çalkaladığınız sürece diş etlerinizin bir hafta içinde iyileşmesi gerekir.

Diş Eti Hastalığı Diğer Sağlık Sorunlarıyla Bağlantılı mı?

CDC'ye göre, araştırmacılar diş eti hastalığı ile diğer ciddi sağlık sorunları arasındaki potansiyel bağlantıları ortaya çıkarmışlardır. Sağlıklı bağışıklık sistemine sahip kişilerde, ağızda bulunan ve kan dolaşımına karışan bakteriler genellikle zararsızdır. Ancak belirli koşullar altında, bu mikroorganizmalar inme ve kalp hastalığı gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilir. Diyabet sadece diş eti hastalığı için bir risk faktörü değildir, aynı zamanda diş eti hastalığı diyabeti daha da kötüleştirebilir.

Diş Eti Hastalıkları

Periodontitis

Diş eti hastalığı olarak da adlandırılan periodontitis (per-e-o-don-TIE-tis), dişlerin etrafındaki yumuşak dokuya zarar veren ciddi bir diş eti enfeksiyonudur. Tedavi edilmezse periodontitis dişlerinizi destekleyen kemiği tahrip edebilir. Bu durum dişlerin gevşemesine veya diş kaybına neden olabilir.

Periodontitis yaygındır ancak genellikle önlenebilir. Genellikle ağzınıza ve dişlerinize iyi bakmamanızın bir sonucudur. Periodontitisin önlenmesine yardımcı olmak veya başarılı tedavi şansınızı artırmak için günde en az iki kez dişlerinizi fırçalayın, her gün diş ipi kullanın ve düzenli diş muayenesi yaptırın.

Belirtileri

Sağlıklı diş etleri sıkıdır ve dişlerin etrafına tam oturur. Sağlıklı diş etlerinin rengi değişebilir. Bazı kişilerde açık pembeden diğerlerinde koyu pembe ve kahverengiye kadar değişebilir.

Periodontitis belirtileri şunları içerebilir:

• Şişmiş veya kabarık diş etleri.
• Parlak kırmızı, koyu kırmızı veya koyu mor diş etleri.
• Dokunulduğunda hassaslaşan diş etleri.
• Kolayca kanayan diş etleri.
• Dişlerinizi fırçaladıktan sonra pembe görünen bir diş fırçası.
• Dişlerinizi fırçalarken veya diş ipi kullanırken kan tükürmek.
• Geçmeyen ağız kokusu.
• Dişleriniz ve diş etleriniz arasında irin.
• Gevşek dişler veya diş kaybı.
• Ağrılı çiğneme.
• Dişlerinizin arasında siyah üçgenlere benzeyen yeni boşluklar oluşması.
• Diş etlerinin dişlerinizden uzaklaşarak dişlerinizin normalden daha uzun görünmesine neden olması, buna diş eti çekilmesi denir.
• Isırdığınızda dişlerinizin birbirine oturma şeklinde bir değişiklik.

Ne Zaman Diş Hekimine Görünmelisiniz

Düzenli kontroller için diş hekiminizin önerdiği programı takip edin. Periodontitis belirtileri fark ederseniz, mümkün olan en kısa sürede diş hekiminizden randevu alın. Ne kadar erken bakım alırsanız, periodontitisten kaynaklanan hasarı tersine çevirme şansınız o kadar artar.

Nedenleri

Çoğu vakada periodontitis gelişimi plak ile başlar. Plak, çoğunlukla bakterilerden oluşan yapışkan bir tabakadır. Tedavi edilmezse, plağın zaman içinde periodontitise nasıl ilerleyebileceği aşağıda açıklanmıştır:

Yiyeceklerdeki nişastalar ve şekerler ağzınızda yaygın olarak bulunan bakterilerle etkileşime girdiğinde dişlerinizde plak oluşur. Dişlerinizi günde iki kez fırçalamak ve günde bir kez diş ipi kullanmak plağı temizler, ancak plak hızla geri gelir.
Plak dişlerinizin üzerinde kalırsa diş eti çizginizin altında sertleşerek tartara dönüşebilir. Tartarı çıkarmak daha zordur. Fırçalayarak ve diş ipi kullanarak ondan kurtulamazsınız - onu çıkarmak için profesyonel bir diş temizliğine ihtiyacınız vardır. Plak ve tartar bakterilerle dolu olduğundan, dişlerinizde ne kadar uzun süre kalırlarsa o kadar fazla zarar verebilirler.

Plak, diş eti hastalığının en hafif şekli olan gingivitise neden olabilir. Diş eti iltihabı, dişlerinizin tabanı etrafındaki diş eti dokusunun tahriş olması ve şişmesidir. Gingiva, diş eti dokusu için kullanılan başka bir kelimedir. Diş eti iltihabı profesyonel tedavi ve iyi bir ev ağız bakımı ile tersine çevrilebilir, ancak yalnızca kemik kaybınız olmadan önce erken tedavi edilirse.
Devam eden diş eti tahrişi ve şişmesi, iltihaplanma olarak adlandırılır, periodontite neden olabilir.

Sonunda bu, diş etleriniz ve dişleriniz arasında derin cepler oluşmasına neden olur. Bu cepler plak, tartar ve bakterilerle dolar ve zamanla daha da derinleşir. Tedavi edilmezse, bu derin enfeksiyonlar doku ve kemik kaybına neden olur. Sonunda bir veya daha fazla dişinizi kaybedebilirsiniz. Ayrıca, devam eden iltihaplanma bağışıklık sisteminizi zorlayarak başka sağlık sorunlarına neden olabilir.

Risk Faktörleri

Periodontitis riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

• Diş eti iltihabı.
• Kötü ağız sağlığı bakım alışkanlıkları.
• Sigara içmek veya tütün çiğnemek.
• Hamilelik veya menopozla ilgili olanlar gibi hormonal değişiklikler.
• Marihuana veya elektronik sigara gibi eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımı.
• Obezite.
• Düşük C vitamini seviyesi de dahil olmak üzere kötü beslenme.
• Genetik.
• Ağız kuruluğuna veya diş eti değişikliklerine neden olan bazı ilaçlar.
• Lösemi, HIV/AIDS ve kanser tedavisi gibi bağışıklığı düşüren durumlar.
• Diyabet, romatoid artrit ve Crohn hastalığı gibi bazı hastalıklar.

Komplikasyonlar

Periodontitis diş kaybına neden olabilir. Periodontitise neden olan bakteriler diş eti dokusu yoluyla kan dolaşımınıza girebilir ve muhtemelen vücudunuzun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Örneğin, periodontitis solunum yolu hastalıkları, romatoid artrit, koroner arter hastalığı, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ve diyabette kan şekerini kontrol etme sorunları ile bağlantılıdır.

Önleme

Periodontiti önlemenin en iyi yolu, ağzınıza ve dişlerinize iyi bakma alışkanlığı edinmektir. Bu rutine genç yaşta başlayın ve hayatınız boyunca devam ettirin.

• İyi bir ağız bakımı. Bu, sabahları ve yatmadan önce olmak üzere günde en az iki kez iki dakika boyunca dişlerinizi fırçalamak ve günde en az bir kez diş ipi kullanmak anlamına gelir. Fırçalamadan önce diş ipi kullanmak, gevşemiş yiyecek parçalarını ve bakterileri temizlemenizi sağlar. İyi bir ağız bakımı dişlerinizi ve diş etlerinizi temiz tutar ve periodontal hastalığa neden olan bakterileri ortadan kaldırır.
• Düzenli diş hekimi ziyaretleri. Genellikle 6 ila 12 ayda bir olmak üzere düzenli olarak diş hekiminize kontrole gidin.
• Periodontitis geliştirme şansınızı artıran risk faktörleriniz varsa - ağız kuruluğu, bazı ilaçları kullanmak veya sigara içmek gibi daha sık profesyonel diş temizliğine ihtiyacınız olabilir.